Change viewing parameters
Select another database
Yenisseian etymology :
Search within this database
Proto-Yenisseian: *pVk-
Meaning: morning
Ket: hɨ́gem (М., Сл.) 'morning', -ɔk-ś in an-ɔkś 'tomorrow' (see *ʔen), qɔ́n-ɔkś 'morning' (М., Кл., Сл.) xonno-hokse
Yug: pɨg-anes (M.) 'morning', an-bɔksɨ5 'tomorrow'
Pumpokol: cɨ́l-paga (Сл.)
Comments: ССЕ 254. Werner 1, 343 *phǝk.
yenet-prnum,yenet-meaning,yenet-ket,yenet-sym,yenet-pum,yenet-notes,
Search within this database
Sino-Caucasian etymology :
Search within this database
Proto-Sino-Caucasian: *bǝkǝ́
Meaning: morning
Comments and references : BDC 6.
sccet-meaning,sccet-prnum,sccet-cauc,sccet-yen,sccet-basq,sccet-notes,
Search within this database
North Caucasian etymology :
Search within this database
Proto-North Caucasian: *bǝgǝ (~-o)
Meaning: morning; evening
Proto-Avaro-Andian: *bVgV Notes: Reconstructed for the PEC level. Basically an Avar-Lezgh. isogloss (the Khin. form is possibly a loan from Shakh-Dagh languages).
caucet-prnum,caucet-meaning,caucet-aand,caucet-lezg,caucet-khin,caucet-comment,
Search within this database
Avar-Andian etymology :
Search within this database
Protoform: *bVgV
Meaning: supper, evening meal; evening
Avar: bog
Comments: Av. paradigm B or C (gen. bogó-l). Several And. forms (Kar. bogoƛ: "in the evening', Cham. bug 'supper time') are probably borrowed from Av.
aandet-prnum,aandet-meaning,aandet-ava,aandet-comment,
Search within this database
Lezghian etymology :
Search within this database
Proto-Lezghian: *p:ak:a(j)
Meaning: 1 morning,dawn 2 tomorrow 3 evening, dusk
Lezghian: p:ak:a 2
Agul: baga 2
Rutul: bɨga 2
Kryz: baga-škar 1 (Al.)
Budukh: paga 2
Udi: begä 3
Comment: Cf. also Lezgh. p:ak:a-ma, Ag. bagajmi 'morning, dawn'. The semantic correlation 'morning/evening' ('dawn/dusk') is rather usual. The Rut. form bɨga may reflect the old oblique stem *p:ok:a-.
lezget-prnum,lezget-meaning,lezget-lzg,lezget-agu,lezget-rut,lezget-krz,lezget-bud,lezget-udi,lezget-comment,
Search within this database
Khinalug etymology :
Search within this database
Khinalug root: p:aga
North Caucasian etymology: 885
Meaning: tomorrow
Khinalug form: p:aga, p:ogo-ču
khinet-prnum,khinet-meaning,khinet-khi,
Search within this database
Basque etymology :
Search within this database
Proto-Basque: *biha-r
Meaning: 1 tomorrow 2 the next day, following day 3 day after tomorrow 4 the second day after (any day)
Bizkaian: biar 1, biaramon 2
Gipuzkoan: biar, bigar 1, biaramon 2
High Navarrese: biar 1
Low Navarrese: bihar 1, biharamon, biharamun 2, biharamunago 4
Salazarese: biar 1
Lapurdian: bihar 1, biharamon, biharamun 2
Baztanese: biar 1, biardamu 3
Zuberoan: bihar 1, biha(r)men 2, biharamena, bihamenago 4
Roncalese: biar 1
Comments: See also *eci and *[lamu] for other expressions of days to come.
basqet-prnum,basqet-meaning,basqet-bzk,basqet-gip,basqet-anv,basqet-bnv,basqet-sal,basqet-lab,basqet-bzt,basqet-zbr,basqet-rnc,basqet-comments,
Search within this database
Long-range etymologies :
Search within this database
Borean (approx.) : PVKTV
Meaning : morning
Austric : PAN *pagi 'tomorrow, morning'
African (misc.) : Bantu *-búúk- 'rise up, wake up'.
globet-meaning,globet-nostr,globet-scc,globet-austr,globet-afr,
Search within this database
Nostratic etymology :
Search within this database
Eurasiatic: *ṗuKdV
Meaning: wake
nostret-meaning,nostret-prnum,nostret-ier,nostret-alt,nostret-ura,
Search within this database
Indo-European etymology :
Search within this database
Proto-IE: *bheudh-
Meaning: to perceive adequately, to be awake
Old Indian: bódhati, búdhyate, aor. budhánta, pf. bubodha, ptc. buddhá- `to wake, observe, perceive'; buddhi- f. `intelligence, reason'; boddhar- m. `one who perceives or comprehends'
Avestan: baoδaite `nimmt wahr, wird gewahr, wird inne', paiti-busti- f. `das Bemerken', buiδyeiti `wird gewahr', baoδah- n. `Wahrnehmung, Wahrnehmungsvermögen', adj. `wahrnehmend'; zaēna-budra- `eifrig wachend'; baoiδi- `Wohlgeruch'
Old Greek: pünthánomai̯, péu̯thomai̯, ft. péu̯somai̯, aor. epüthómǟn, opt. hom. pepǘthoi̯to, pf. p. pépüsmai̯, va. püstó- `erfahren, vernehmen, sich erkundigen, erfragen, erforschen', act. péu̯thō, aor. pêu̯sai̯ `kundtun, von Gericht laden'; pǘsti-s f. `das Fragen, Nachforschu ng, Kunde', pǘsma n. `Frage, Ausfragung', peu̯thṓ `Kunde, Nachricht', pêu̯si-s f. `Erkundigung', peu̯thḗn, -ē̂nos m. `Späher'
Celtic: *bud- etc. > OIr ro-bud `Verwandung'; buide `Zufriedenheit, Dank'; Cymr bodd `freier Wille, Zustimmung'; rhy-budd `Warnung', Corn both `Wille'
Russ. meaning: воспринимать адекватно, бодрствовать
piet-prnum,piet-meaning,piet-ind,piet-avest,piet-greek,piet-slav,piet-balt,piet-germ,piet-celt,piet-rusmean,piet-refer,
Search within this database
Vasmer's dictionary :
Search within this database
Word: блюду́,
Near etymology: блюсти́, наблюда́ть, блр. блюсць, ст.-слав. блюдѫ, блюсти "хранить, соблюдать", др.-сербохорв. бљудем, бљусти. Другие ступени вокализма представлены в бдеть, буди́ть, бо́дрый.
Further etymology: Родственно лит. baudžiù, baudžiaũ, baũsti "принуждать, пугать, наказывать" (Остен-Сакен, IF 33, 200), авест. baoδaitē "наблюдает, замечает", др.-инд. bṓdhati "просыпается, замечает", греч. πεύθομαι "узнаю, бодрствую", гот. anabiudan "приказывать, распоряжаться"; см. Бернекер 1, 64; Траутман, BSW 32 и сл.; Уленбек, Aind. Wb. 192; Мейе, BSL 25, 174.
Pages: 1,178
vasmer-general,vasmer-origin,vasmer-pages,
Search within this database
Baltic etymology :
Search within this database
Proto-Baltic: *baũd- vb. tr., *baũd-ā̂ f., *bud-ē̂- (*buñd-a-) vb. intr., *bud- vb. intr., *baũd-ī̂- vb.
Meaning: be awake, wake
Lithuanian: budḗti (buñda) `wachen', caus. bùdinti 'wecken', bùsti (buñda, bùdō) 'wach werden, erwachen', budrù- 'wachsam, feinhörig', baudà 'Strafe, Busse', baũsti (-džia, -dē) 'strafen, züchtigen'
Lettish: budît (-u, -īju) 'wecken, anfeuern, anstacheln, antreiben'; bust (bùdu/? būstu, budu) 'wach werden', bàudît/baũdît (-u, -ī̃ju) 'prüfen, versuchen, wagen; kosten, essen, geniessen, schmecken'
Old Prussian: budē 'sie wachten', etbaudints 'auferweckt', ptc. prt. act. etbaudinnons 'auferweckend'
baltet-meaning,baltet-prnum,baltet-lith,baltet-lett,baltet-oprus,
Search within this database
Germanic etymology :
Search within this database
Proto-Germanic: *biudan-; *buda-n, *budēn; *būsni-z, *budēn; *budila-z
Meaning: beg, ask
Gothic: *ana-biudan st. `order, command', fɔr-biudan `forbid'; ana-busn-s f. (i) `command'
Old Norse: bjōδa st. `bieten'; boδ n. `Gebot; Einladung; Gastmahl; Botschaft'; boδi m. `Bote, Verkünder'; bǖsn f. `Wunder', bǖsna wk. `vorbedeuten, sich als Wunder ereignen'
Norwegian: bjoda vb.; bod; bisn
Old Swedish: OGutn biauɵa vb.
Swedish: bjuda vb.; bud
Danish: büde vb.; bud
Old English: bēodan `bieten, darbieten'; gebod n. `Gebot'; boda m.; (ge)bod n. (/m.) `bevel, boodschap, opdracht'; bydel `bode, heraut'; bǖsenian
Old Frisian: biāda `gebieden, aanbieden'; boda
Old Saxon: biodan `bieten, darbieten'; bodo; budil `gerechtsbode'; gibod
Middle Dutch: bieden `gebieden, aanbieden, beloven; ontbieden'; bōde m.; bot n. `bekendmaking, bevel, bod, dagvaarding, inzet'; bōdel, boele `gerechtsbode, beul'
Dutch: bieden; bode m.; bod n.; beul m.
Old Franconian: bodo
Middle Low German: bot n. `gebod, bekendmaking'; bȫdel, { boddel } `gerechtsbode, beul'; bōde m.; gebod
Old High German: biotan (8./9.Jh.)`bieten, darbieten'; boto (8.Jh.); { pot n. `auctoritatem' }; butil `Diener des Königs, Gerichtsdiener' (9.Jh.); gibot 'Befehl, Erlass' (um 800)
Middle High German: bieten st. '(an)bieten, darreichen; gebieten'; bot st. n. `Gebot'; bote wk. m. 'bote'; büdel st. m. 'büttel; bote, diener'
German: bieten; Gebot n., Büttel m., Bote m.
germet-meaning,germet-prnum,germet-got,germet-onord,germet-norw,germet-oswed,germet-swed,germet-dan,germet-oengl,germet-ofris,germet-osax,germet-mdutch,germet-dutch,germet-olfrank,germet-mlg,germet-ohg,germet-mhg,germet-hg,
Search within this database
Pokorny's dictionary :
Search within this database
Number: 250
Root: bheudh-, nasal. bhu-n-dh-
English meaning: to be awake, aware
German meaning: `wach sein, wecken, beobachten; geweckt, geistig rege, aufmerksam sein, erkennen, oder andere dazu veranlassen (aufpassen machen, kundtun, gebieten; darbieten)'
Material: Themat. Präs. in ai. bṓdhati, bṓdhate `erwacht, erweckt, ist wach, merkt, wird gewahr', av. baoδaiti `nimmt wahr', mit paitī- `sein Augenmerk worauf richten' (= gr. πεύθομαι, germ. *biuðan, abg. bljudǫ); Aor. ai. bhudánta (= ἐπύθοντο), Perf. bubṓdha, bubudhimá (: germ. *bauð, *buðum), Partiz. buddhá- `erwacht, verstandig; erkannt' (== gr. ἀ-πυστος `unkundig; unbekannt'), buddhí- f. `Einsicht, Verstand, Meinung, Absicht' (= av. paiti-busti- f. `das Bemerken', gr. πύστις `das Nachforschen, Fragen; Kunde, Nachricht'); Kausativ in ai. bōdháyati `erweckt; belehrt, teilt mit', av. baoδayeiti `bemerkt, fühlt' (= abg. buždǫ, buditi, lit. pasibaudyti); Zustandsverb in ai. budhyátē `erwacht, wird gewahr; erkennt', av. buiδyeiti `wird gewahr', frabuidyamnō `erwachend'; ai. boddhár- m. `Kenner' ( : gr. πευστήρ-ιος `fragend'); av. baoδah- n. `Wahrnehmung, Wahrnehmungsvermögen', Adj. `wahrnehmend' (: hom. ἀ-πευθής `unerforscht, unbekannt; unkundig'); av. zaēni-buδra- `eifrig wachend' (:abg. bъdrъ, lit. budrùs); av. baoiδi- `Wohlgeruch' (= ai. bṓdhi- `vollkommene Erkenntnis'); gr. πεύθομαι und πυνθάνομαι (: lit. bundù, air. ad-bond-) `erfahre, nehme wahr, wache' (πεύσομαι, ἐπυθόμην, πέπυσμαι), πευθώ `Kunde, Nachricht'; πύστις, πευ̃σις f. `Frage';
cymr. bodd (*bhudhā) `freier Wille, Zustimmung', corn. both `Wille' (: aisl. boð), air. buide `Zufriedenheit, Dank'; hierher auch air. ad-bond- `ansagen, verkündigen', uss-bond- `absagen, verweigern' (z. B. Verbaln. obbad); hochstufig air. robud `Verwarnung', cymr. rhybudd `Warnung', rhybuddio `warnen' (: russ. probudítь `aufwecken');
got. anabiudan `befehlen, anordnen', faúrbiudan `verbieten', aisl. bjōða `bieten, anbieten, zu erkennen geben', ags. bēodan, as. biodan, ahd. biotan `bieten, darbieten', nhd. bieten `gebieten, verbieten, Gebiet', eigentl. `Befehlsbereich'; aisl. boð n., ags. gebod n., mhd. bot n. `Gebot', ahd. usw. boto `Bote', ahd. butil (nhd. Büttel), ags. bydel `Bote, Gerichtsdiener'; got. biuþs, -dis `Tisch', aisl. bjōðr, ags. bēod, ahd. beot, piot `Tisch; Schüssel', eig. `worauf angeboten wird, Servierbrett' (dazu auch ahd. biutta, nhd. Beute `Backtrog, Bienenkorb').
Mit ū (vgl. Hirt Idg. Gr. II 96): got. anabūsns f. `Gebot' (*-bhudh-sni-), as. ambūsan f. ds., ags. bȳsen f. `Beispiel, Vorbild', aisl. bȳsn n. `Wunder' (aus `*Warnung'), bȳsna `vorbedeuten, warnen';
lit. bundù, bùsti `erwachen' und (ohne Nasalinfix) budù, budė́ti `wachen', bùdinu, -inti `wecken', budrùs `wachsam'; Kausativ baudžiù, baũsti `strafen, züchtigen'; refl. `beabsichtigen' (*bhoudh-i̯ō), baũdžiava `Scharwerk, Frondienst', lit. bauslỹs `Befehl', lett. baũslis `Gebot', lett. bauma, baũme `Gerücht, Nachrede' (*bhoudh-m-), lit. pasibaudyti `sich erheben, aufbrechen', baudìnti `aufmuntern, Lust zu etwas erwecken', apr. etbaudints `auferweckt'.
Themat. Präs. in abg. bljudǫ, bljusti `wahren, hüten, achtgeben', russ. bljudú, bljustí `beobachten, wahrnehrnen' (über slav. -ju aus idg. eu s. Meillet Slave commun2 58).
Kausativ in abg. buždǫ, buditi `wecken', russ. bužú, budítь ds. (usw.; auch in russ.búdenь `Werktag', wohl eig. `Wecktag' oder `Tag für Frondienst'); Zustandsverb mit ē-Suffix in abg. bъždǫ, bъděti `wachen', perfektiv (mit ne-/no-Suffix wie in gr. πυνθ-άνο-μαι, wo -ανο- aus -n̥no-, Schwyzer Gr. Gr. I 700) vъz-bъnǫ `erwache' (*bhud-no-, aus einem Aor. des Typus gr. ἐπύθετο gebildet, usw., s. Berneker 106 f., auch über skr. bȁdnjī dân `Christabend', bȁdnjāk `Holzscheit, das man am Weihnachtsabend ins Feuer legt' usw.), abg. sъ-na-bъděti `φυλάττειν'; abg. bъdrъ `πρόθυμος; willig, bereit', bъždrь ds., russ. bódryj `munter, stark, frisch', skr. bàdar `lebhaft'.
Toch. В paut-, A pot `ehren'? (Van Windekens Lexique 87).
References: WP. II 147 f., Feist 41, 97, Meillet Slave commun2 202 f.
Pages: 150-152
pokorny-root,pokorny-meaning,pokorny-ger_mean,pokorny-material,pokorny-ref,pokorny-pages,pokorny-piet,
Search within this database
Altaic etymology :
Search within this database
Proto-Altaic: *p`i̯udo ( ~ p`i̯odo)
Meaning: to wake, cause
Russian meaning: будить, заставлять
Comments: A Western isogloss.
altet-prnum,altet-meaning,altet-rusmean,altet-turc,altet-mong,altet-tung,altet-reference,
Search within this database
Turkic etymology :
Search within this database
Proto-Turkic: *od-
Meaning: 1 awake 2 to wake up (intr.) 3 to wake up (trans.)
Russian meaning: 1 бодрствующий 2 просыпаться 3 будить
Old Turkic: oduɣ 1, odun- 2, odɣur- 3 (OUygh.)
Karakhanid: oδuɣ 1, oδun- 2, oδɣur- 3 (MK) Turkish: ujan- 2, (dial.) ujar- 3
Tatar: ujan- 2
Middle Turkic: ujan- 2, ujat- 3 (Ettuhf.) Uzbek: ujɣɔn- 2
Uighur: o(j)ɣan- 2
Sary-Yughur: ozɣan- 2
Azerbaidzhan: ojan- 2
Turkmen: ojan- 2, ojar- 3
Khakassian: usxun- 2, usxur- 3
Oyrat: ojɣon-, ujɣun- 2, ujɣus 3
Chuvash: vъʷran- 2, vъʷrat- 3
Tuva: odun- 2
Kirghiz: ojɣon- 2
Kazakh: ojan- 2, ojat- 3
Noghai: ujan- 2, ujat- 3
Bashkir: ujan- 2
Balkar: ujan- 2, ujat- 3
Gagauz: ujan- 2
Karaim: ojan-, ujan- 2, ojat- 3
Karakalpak: ojan- 2, ojat- 3
Kumyk: ujan- 2, ujat- 3
turcet-prnum,turcet-meaning,turcet-rusmean,turcet-atu,turcet-krh,turcet-trk,turcet-tat,turcet-chg,turcet-uzb,turcet-uig,turcet-sjg,turcet-azb,turcet-trm,turcet-hak,turcet-alt,turcet-chv,turcet-tuv,turcet-krg,turcet-kaz,turcet-nogx,turcet-bas,turcet-blkx,turcet-gagx,turcet-krmx,turcet-klpx,turcet-qum,turcet-reference,
Search within this database
Mongolian etymology :
Search within this database
Proto-Mongolian: *(h)uda-
Meaning: to conceive, design, instigate
Russian meaning: затеять, задумать
Written Mongolian: uda- (L 861: udu-) Khalkha: uda-
Ordos: udu-
monget-prnum,monget-meaning,monget-rusmean,monget-wmo,monget-hal,monget-ord,
Search within this database
Tungus etymology :
Search within this database
Proto-Tungus-Manchu: *pidu- ( ~ -ü-)
Meaning: to instigate, cause
Russian meaning: заставлять, обязывать
Even: hidu-
Comments: ТМС 2, 323. Attested only in Evn., with possible parallels in Turkic and Mongolian. tunget-prnum,tunget-meaning,tunget-rusmean,tunget-evn,tunget-reference,
Search within this database
Uralic etymology :
Search within this database
Number: 1528
Proto: *pukta
English meaning: to wake
German meaning: wecken, aufwecken
Finnish: puhde 'Tageszeit, wo künstliches Licht nötig ist; Abendstunde, Morgenstunde' ( > Kar. puhe, gen. puhtien 'dunkel, dämmerig')
Estonian: puhte 'erste Morgenröte'
Saam (Lapp): bǫk'te- -vt- (N) 'wake, awaken; get to rise; disturb (sleep at night)', påktē- (L) 'wecken', pokte- (T) 'id.'
Mordovian: puvta-, pufta- (E) 'erwecken, aufwecken'
uralet-proto,uralet-prnum,uralet-meaning,uralet-germmean,uralet-fin,uralet-est,uralet-saa,uralet-mrd,
Search within this database
Select another database
Change viewing parameters
Total pages generated | Pages generated by this script | 2223926 | 1870899 |
| Help
|
StarLing database server | Powered by | CGI scripts | Copyright 1998-2003 by S. Starostin | | Copyright 1998-2003 by G. Bronnikov Copyright 2005-2014 by Phil Krylov |
|